Serwis pod patronatem Katedry Inżynierii
Biomedycznej Politechniki Wrocławskiej
oraz Katedry i Kliniki Otolaryngologii
Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
LECZENIE SZUMÓW USZNYCH
SPIS TREŚCI
1. Podział leczenia szumów usznych
2. Leczenie przyczynowe
3. Leki poprawiające ukrwienie i nootropowe
4. Leczenie objawowe
5. Terapia habituacji
6. Literatura
Obejrzyj również prezentację na temat metody habituacji >>>.
1. PODZIAŁ LECZENIA SZUMÓW USZNYCH
Leczenie szumów usznych można podzielić na leczenie przyczynowe oraz leczenie objawowe.
To pierwsze należy zastosować, gdy przyczyna szumów usznych jest znana i możliwa do usunięcia.
Leczenie objawowe polega na redukcji uciążliwości szumów usznych poprzez modyfikację
przetwarzania sygnałów dźwiękowych w drodze słuchowej. Leczenie objawowe jest stosowane,
gdy przyczyna szumów usznych nie jest poznana lub nie jest możliwa do usunięcia. W leczeniu
szumów usznych każdorazowo należy rozważyć czy zysk z leczenia rekompensuje ryzyko jego podjęcia.
2. LECZENIE PRZYCZYNOWE
Leczenie przyczynowe polega na usunięciu przyczyny szumów usznych.
więcej o leczeniu przyczynowym >>>
<<< zwiń
Leczenie obiektywnych szumów usznych jest zazwyczaj przyczynowe. W zależności od przyczyny polega
na zamknięciu przetoki naczyniowej, usunięciu zmiany wewnątrzczaszkowej (kłębczaka, naczyniaka,
tętniaka, oponiaka) lub przecięciu mięśni śródusznych. W miokloniach podniebienia miękkiego stosuje
się leczenie farmakologiczne (np. pochodne benzodiazepiny, toksynę botulinową typu A).
[1]
Leczenie przyczynowe stosowane jest również w niektórych subiektywnych szumach usznych. W guzach
kąta mostowo-móżdżkowego wykonuje się operację ich usunięcia
[2],
w otosklerozie lub pozapalnych zrostach ucha środkowego operacyjnie przywraca się ruchomość
kosteczek słuchowych, natomiast w perforacji błony bębenkowej wykonuje się zabieg jej plastyki
polegający na zamknięciu ubytku
[3].
|
3. LEKI POPRAWIAJĄCE UKRWIENIE I NOOTROPOWE
W leczeniu szumów usznych często stosowane są leki rozszerzające naczynia krwionośne, poprawiające
ukrwienie mózgu i ucha wewnętrznego. Należą do nich: betahistyna (Betaserc, Histimerc), pentoksyfilina
(Polfilin, Trental), nicergolina (Adavin, Nilogrin, Sermion), winpocetyna (Cavinton, Vicebrol, Vinpoton),
preparaty miłorzębu japońskiego (Gingko Biloba), blokery kanałów wapniowych np. cynaryzyna (Cinnarizinum)
[1].
W przypadku szumów usznych pochodzenia niedokrwiennego (miażdżyca naczyń krwionośnych, zwyrodnienie
kręgosłupa szyjnego) powyższe leki działają przyczynowo. Stosowane są one również jako leki wspomagające
leczenie objawowe szumów usznych, ponieważ zwiększając natlenowanie tkanek poprawiają w ten sposób
warunki pracy komórek nerwowych zaangażowanych w przetwarzanie sygnałów dźwiękowych. Podobne zastosowanie
posiada piracetam (Nootropil, Memotropil), którego działanie polega na zwiększeniu metabolizmu komórek
nerwowych.
więcej o leczeniu poprawiającym ukrwienie >>>
<<< zwiń
Analogiczny mechanizm działania do leków poprawiających ukrwienie posiada terapia hiperbaryczna.
Terapia polega na dostarczeniu do organizmu bardzo dużej ilości tlenu w warunkach zwiększonego ciśnienia,
w wyniku czego poprawia się natlenowanie ślimaka ucha wewnętrznego, a także jego ukrwienie.
Terapia ma zastosowanie przede wszystkim w szumach usznych towarzyszących nagłej głuchocie
[5,
6].
|
4. LECZENIE OBJAWOWE
Gdy leczenie przyczynowe szumów usznych jest nieskuteczne, przyczyna szumów usznych jest nieuchwytna
lub niemożliwa do usunięcia należy zastosować leczenie objawowe. Ponieważ znakomita większość szumów
usznych jest związana z nieodwracalnym uszkodzeniem komórek słuchowych ucha wewnętrznego, leczenie
objawowe stosowane jest znacznie częściej niż przyczynowe.
[1,
7,
8,
9,
10,
11]
Obok leczenia poprawiającego ukrwienie oraz zwiększającego metabolizm komórek nerwowych leczenie objawowe
szumów usznych obejmuje stosowanie leków stabilizujących błonę komórkową, elektrostymulację, laseroterapię,
zabiegi niszczące ucho wewnętrzne oraz leczenie metodą habituacji.
więcej o leczeniu objawowym >>>
<<< zwiń
Umiarkowane efekty leczenia szumów usznych uzyskuje się poprzez ogólne stosowanie leków stabilizujących
błonę komórkową. Należy do nich lignokaina należąca do środków znieczulających oraz lek przeciwdrgawkowy
karbamazepina (Amizepin, Tegretol). Mechanizm działania powyższych leków ma polegać na hamowaniu
hiperreaktywych neuronów w obrębie drogi słuchowej. Efekt dożylnego podania lignokainy jest krótkotrwały
[12],
a podanie lignokainy do jamy bębenkowej
[13],
podobnie jak działanie karbamozepiny przynosi wątpliwą poprawę
[14].
W leczeniu szumów usznych niekiedy stosowana jest elektrostymulacja i laseroterapia. Elektrostymulacja
polega na pobudzaniu ucha wewnętrznego prądem elektrycznym za pomocą elektrody umieszczonej w przewodzie
słuchowym zewnętrznym lub wewnątrzbębenkowo. W laseroterapii wiązka laserowa kierowana jest przez przewód słuchowy zewnętrzny
i błonę bębenkową na struktury ucha wewnętrznego, które mają ulec stymulacji. Elektrostymulacja
znajduje zastosowanie w przypadku niepowodzenia leczenia innymi metodami
[15,
16,
17],
natomiast skuteczność laseroterapii jest wątpliwa
[18,
19,
20].
Zabiegi niszczące ucho wewnętrzne stosowane są jedynie jako leczenie ostateczne po niepowodzeniu
wszystkich innych metod leczenia. Prowadzą do utraty funkcji ucha wewnętrznego, a więc usuwają szum
uszny powodując jednoczenie głuchotę. Polegają na podaniu przezbębenkowym leków ototoksycznych, np.
gentamycyny
[21]
lub chirurgicznym przecięciu nerwu słuchowego (neurektomia)
[22].
|
Najskuteczniejszą metodą objawowego leczenia szumów usznych jest terapia habituacji (ang. Tinnitus
Retraining Therapy)
[23,
24,
25,
26].
Skuteczność metody wynosi około 80%
[27].
Metoda polega na modyfikacji procesu
przetwarzania informacji dźwiękowych w ośrodkach podkorowych.
5. TERAPIA HABITUACJI
Terapia habituacji jest metodą objawowego leczenia szumów usznych polegającą na modyfikacji procesu
przetwarzania informacji dźwiękowych w ośrodkach podkorowych
[23,
27,
28,
29,
30,
31].
Jest to najskuteczniejsza metoda objawowego leczenia szumów usznych.
Wskazaniami do leczenia szumów usznych metodą habituacji jest nieskuteczne leczenie przyczynowe szumów
usznych oraz nieuchwytna lub niemożliwa do usunięcia przyczyna szumów usznych. Kwalifikacji do leczenia
metodą habituacji dokonuje się na podstawie wywiadu chorobowego oraz badań audiologicznych.
W serwisie e-Audiologia Diagnostyka możliwe jest przeprowadzenie badań kwalifikacyjnych.
|
Terapia habituacji składa się z konsultacji terapeutycznych oraz treningu dźwiękowego.
Konsultacje terapeutyczne w serwisie e-Audiologia Szumy uszne zostały zastąpione przez artykuły,
instrukcje i pomoce oraz konsultacje telemedyczne (kontakt emailowy i telefoniczny z lekarzem).
|
Celem konsultacji terapeutycznych jest redukcja negatywnych emocji związanych z szumem usznym (np.
strachu lub rozdrażnienia) poprzez wyjaśnienie przyczyn i konsekwencji szumów usznych. Pacjent
powinien posiadać pełną wiedzę na temat swojej dolegliwości, przyczyn lub potencjalnych przyczyn
mogących ją wywołać oraz sposobów jej leczenia. Konieczne jest zaznajomienie pacjenta z mechanizmami
psychofizycznymi nasilającymi dolegliwości ze strony szumów usznych oraz metodami ich blokowania.
Dotyczy to faktu nasilania się szumów usznych podczas przebywania w ciszy oraz pojawianiu się objawów
wegetatywnych na skutek koncentracji uwagi na szumie usznym. Pacjent powinien zostać również
poinformowany jakie jest znaczenie treningu słuchowego w odniesieniu do podstaw naukowych terapii
habituacji tj. niezależnej od naszej świadomości filtracji sygnałów nerwowych na poziomie podkorowym
oraz dużej plastyczności mózgu.
[29,
30,
31]
Trening słuchowy polega na odsłuchiwaniu monotonnych, zindywidualizowanych dźwięków, zwanych maskerami,
w tle których szumy uszne stają się sygnałem nieistotnym. Dzięki temu możliwa jest, niezależna od
naszej woli, filtracja odbieranych dźwięków przez ośrodki podkorowe. Duża plastyczność mózgu polegająca na automatycznym
wykonywaniu wyuczonych czynności umożliwia utrzymanie się efektu filtracji po zakończeniu treningu
słuchowego. Masker jest najczęściej szumem o indywidualnie dobranej charakterystyce częstotliwościowej.
W zależności od częstotliwości szumów usznych jako maskerów można też stosować dźwięków deszczu, szumu morza,
odgłosów świerszczy lub palącego się ogniska itp.
[29,
30,
31]
o generatorach maskerów >>>
<<< zwiń
Generatory maskerów są urządzeniami odgrywającymi dźwięki stosowanymi w treningu słuchowym.
Generatory maskerów można podzielić na generatory zauszne oraz zewnętrzne. Generatory zauszne są to aparaty
noszone za uchem, podobnie jak aparaty słuchowe. Ich zalety to mobilność, dzięki której możliwe jest prowadzenie
treningu słuchowego przez cały dzień oraz konfigurowalność polegająca na indywidualnym dopasowaniu maskera do potrzeb.
Wadą jest natomiast wysoka cena. Niektóre aparaty słuchowe posiadają opcję maskowania szumów usznych, przez co są
jednocześnie zausznymi generatorami maskerów.
Generatory zewnętrzne są urzadzeniami stacjonarnymi. Mogą być one stosowane w treningu słuchowym jako jedyne urządzenia
lub też wspomagająco wraz z generatorami zausznymi, w szczególności, gdy noszenie aparatów zausznych jest niewygodne np.
przy zasypianiu. Generatorem zewętrznym może być sprzęt audio odtwarzający płytę CD np. z dźwiękami natury, lub radioodbiornik
ustawiony pomiędzy stacjami. Wśród generatorów zewnętrznych na uwagę zasługują generatory dedykowane. Są to urządzenia
zawierające kilka ścieżek dźwiękowych przeznaczonych do treningu słuchowego. Charakteryzują się one prostotą obsługi
i przystępną ceną.
Z pomocą serwisu e-Audiologia Szumy Uszne możesz wykorzystać swoj sprzęt audio jako zewnętrzny generator maskerów, który
będzie zawierać dopasowane do Twoich potrzeb maskery szumów usznych. Twój masker będzie utworzony w opariu o Twój audiogram i
częstotliwości Twoich szumów usznych.
|
Terapia habituacji zostaje zakończona sukcesem, gdy szumy uszne przestają być uświadamiane. Są słyszalne
tylko wtedy, gdy uwaga zostanie skoncentrowana na ich odbiorze. Szum uszny staje się jednym z dźwięków
tła takich jak szum wentylatora, szum morza, odgłosy palącego się ogniska, deszcz za oknem, których
odbiór wymaga świadomego zwrócenia uwagi. Następuje to w 80% po 2-3 miesiącach treningu słuchowego
stosowanego 8h dziennie.
[28,
29,
30,
31]
LITERATURA
>>>
<<< zwiń
[1] A. Pruszewicz, W. Szyfter, Szumy uszne. W: Audiologia Kliniczna Zarys. Red:
A. Pruszewicz, Wydawnictwa AM w Poznaniu, wyd. III, Poznań 2003, 480-493.
[2] N.C. Bambakidis, C.A. Megerian, R.F. Spetzler, Surgery of the Cerebellopontine Angle,
BC Decker, Shelton 2009.
[3] U. Fisch, Tympanoplastyka mastoidektomia i chirurgia strzemiączka,
Red: Wiesław Gołąbek, Elsevier Urban & Partner, wyd. I, Wrocław 2004.
[4] P.J. Wormald, Endoscopic Sinus Surgery: Anatomy, Three-Dimensional Reconstruction,
and Surgical Technique, Thieme Medical Publishers, Second Edition, New York 2008.
[5] M.H. Bennett, T. Kertesz, P. Yeung, Hyperbaric oxygen for idiopathic sudden
sensorineural hearing loss and tinnitus, Cochrane Database Syst Rev. 2007, 1:CD004739.
[6] C. Desloovere, Hyperbaric oxygen therapy for tinnitus, B-ENT. 2007, 7:71-4.
[7] J.A. Henry, K.C. Dennis, M.A. Schechter, General review of tinnitus: prevalence,
mechanisms, effects, and management, J Speech Lang Hear Res. 2005, 48(5):1204-35.
[8] N. Ahmad, M. Seidman, Tinnitus in the older adult: epidemiology, pathophysiology
and treatment options, Drugs Aging. 2004, 21(5):297-305.
[9] Hesse G, Neurootologic and psychosomatic habituation therapy. Treatment approaches
in chronic tinnitus, HNO. 2008, 56(7):686-93.
[10] J.S. Billue, Subjective idiopathic tinnitus,
Clin Excell Nurse Pract. 1998, 2(2):73-82.
[11] D.J. McFerran, J.S. Phillips, Tinnitus, J Laryngol Otol. 2007, 121(3):201-8.
[12] F.W. Martin, B.H. Colman, Tinnitus: a double-blind crossover controlled
trial to evaluate the use of lignocaine, Clin Otolaryngol Allied Sci. 1980, 5(1):3-11.
[13] L. Podoshin, M. Fradis, Y.B. David, Treatment of tinnitus by intratympanic
instillation of lignocaine (lidocaine) 2 per cent through ventilation tubes, J Laryngol Otol. 1992, 106(7):603-6.
[14] J.H. Hulshof, P. Vermeij, The value of carbamazepine
in the treatment of tinnitus, ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 1985, 47(5):262-6.
[15] E. Szymiec, W. Szyfter, M. Karlik, The possibility of tinnitus
suppression by electrical stimulation, Otolaryngol Pol. 1997, 51(5):487-91.
[16] W. Konopka, M. Mielczarek, J. Olszewski, Electrical stimulation
as an alternative method of tinnitus treatment, Otolaryngol Pol. 2008, 62(5):601-5.
[17] W. Di Nardo, F. Cianfrone, A. Scorpecci, I. Cantore, S. Giannantonio,
G. Paludetti, Transtympanic electrical stimulation for immediate and long-term tinnitus suppression,
Int Tinnitus J. 2009, 15(1):100-6.
[18] M. Rogowski, S. Mnich, E. Gindzieńska, B. Lazarczyk, Low-power
laser in the treatment of tinnitus--a placebo-controlled study, Otolaryngol Pol. 1999, 53(3):315-20.
[19] T. Nakashima, H. Ueda, H. Misawa, T. Suzuki, M. Tominaga, A. Ito,
S. Numata, S. Kasai, K. Asahi, J.A. Vernon, M.B. Meikle MB, Transmeatal low-power laser irradiation
for tinnitus, Otol Neurotol. 2002, 23(3):296-300.
[20]
R. Teggi, C. Bellini, L.O. Piccioni, F. Palonta, M. Bussi, Transmeatal low-level laser therapy for
chronic tinnitus with cochlear dysfunction, Audiol Neurootol. 2009, 14(2):115-20.
[21]
J.J. Wazen, D. Foyt, M. Sisti, Selective cochlear neurectomy for debilitating tinnitus, Ann Otol
Rhinol Laryngol. 1997, 106(7 Pt 1):568-70.
[22] C. Diamond, D.A. O'Connell, J.D. Hornig, R. Liu, Systematic review
of intratympanic gentamicin in Meniere's disease, J Otolaryngol. 2003, 32(6):351-61.
[23] P.J.Jastreboff, Tinnitus retraining therapy,
Prog Brain Res. 2007, 166:415-23.
[24] C. Seydel, H. Haupt, A.J. Szczepek, B.F. Klapp, B. Mazurek,
Long-Term Improvement in Tinnitus after Modified Tinnitus Retraining Therapy Enhanced by a
Variety of Psychological Approaches, Audiol Neurootol. 2009, 15(2):69-80.
[25] S. Forti, S. Costanzo, A. Crocetti, L. Pignataro, L. Del Bo, U. Ambrosetti,
Are results of tinnitus retraining therapy maintained over time? 18-month follow-up after completion of therapy,
Audiol Neurootol. 2009, 14(5):286-9.
[26] J.A. Henry, C. Loovis, M. Montero, C. Kaelin, K.A. Anselmi,
R. Coombs, J. Hensley, K.E. James, Randomized clinical trial: group counseling based on tinnitus
retraining therapy, J Rehabil Res Dev. 2007, 44(1):21-32.
[27] P.J. Jastreboff, M.M. Jastreboff, Tinnitus retraining therapy for
patients with tinnitus and decreased sound tolerance, Otolaryngol Clin North Am. 2003, 36(2):321-36.
[28] P.J. Jastreboff, M.M. Jastreboff,
Tinnitus retraining therapy: a different view on tinnitus, ORL J Otorhinolaryngol Relat Spec. 2006,
68(1):23-9.
[29] P.J. Jastreboff, J.W.P. Hazell, Tinnitus Retraining Therapy:
Implementing the Neurophysiological Model, Cambridge University Press, First Edition, Cambridge 2008.
[30] J.A. Henry, D.R. Trune, M.J.A. Robb, P.J. Jastreboff,
Tinnitus Retraining Therapy: Clinical Guidelines, Plural Publishing, First Edition, San Diego 2007.
[31] J.A. Henry, D.R. Trune, M.J.A. Robb, P.J. Jastreboff,
Tinnitus Retraining Therapy: Patient Counseling Guide, Plural Publishing, First Edition, San Diego 2007.
|
Na czym polega terapia habituacji?
Obejrzyj PREZENTACJĘ na ten temat.
Znalazłeś interesujące Cię informacje?
Nie? Sprawdź w
dziale FAQ
© Technologie Informatyczne w Medycynie; Praktyka Lekarska Marcin Masalski
|